16 coole tips om de gascrisis door te komen

Geschatte leestijd: 6 minuten

Riemen vast! Na mijn artikel Gascrisis van oktober vorig jaar kwamen we pas echt in een achtbaan terecht. Op het moment dat ik dit artikel schrijf, is de gasprijs drie euro per kuub, ruim drie keer zo hoog als een jaar geleden (en zie hier de actuele energieprijzen). De energieprijzen blijven maar stijgen, net als die van de boodschappen. Moet je drastisch bezuinigen en wil je het toch leuk houden? Lees mijn 16 coole besparingstips hieronder. Zo komt Jan Splinter door de winter.

Stoken in een vintage flatje

Vorig jaar om deze tijd verhuisde ik naar een sfeervol maar matig geïsoleerd hoekappartementje uit 1960. Kort daarna explodeerden de energieprijzen. Kon ik dit bolwerken met mijn nog lage en onzekere inkomen? Ik bespaarde waar ik maar kon en dat zette zoden aan de dijk. Het eerste jaar verbruikte ik 380 kuub gas en 1300 kWh elektriciteit, een fractie van het historisch verbruik op mijn adres. En dat met 100% thuiswerken!

Een nieuwe hobby

Meten is weten. Daarom schafte ik een P1-meter aan. Die geeft in een app real time een gedetailleerd beeld van je verbruik en de kosten. Als vanzelf gingen die omlaag, gewoon door het inzicht. In een vloek en een zucht had ik de aanschaf terugverdiend én ik had er een hobby bij. Een heleboel kleine veranderingen in gewoontes en levensstijl brachten mijn verbruik drastisch omlaag. Waardevolle bijvangst is natuurlijk dat ik het milieu minder belast en een lange neus maak naar Poetin. Zuinigheid is salonfähig en geopolitiek correct geworden. Tel uit je winst.

Mijn 16 coole energiebesparingstips

Niet al deze tips zijn even gemakkelijk of leuk. Maar je blijft er misschien net mee uit de schulden. Of je houdt geld over voor leukere dingen dan gas en stroom. Dure investeringen zijn voorlopig niet nodig.

1. Richt je pijlen op de koudste maanden. Op een koude winterdag verstook je in een eengezinswoning al snel 10 kuub gas. Dat kost je met de huidige tarieven dus 30 euro. Hoe kouder het buiten is, hoe meer rendement je behaalt met drastische aanpassingen zoals tip 2 en 5. Pas die tips daarom (alleen of vooral) toe als ze naar verhouding veel opbrengen: van december tot en met februari of in vorstperiodes. Zo bespaar je relatief veel in een korte tijdsspanne. Het onvermijdelijke afzien is beter te overzien.
2. Reorganiseer tijdelijk je huis: beperk de leefruimte. Richt gedurende de wintermaanden een kleinere of andere ruimte in als woonkamertje. Hoe minder kubieke meters je verwarmt, hoe lager de kosten. Ik heb schuifdeuren laten maken tussen voor- en achterkamer. In de koudste periode verwarm ik mijn voorkamer of werkkamer tot 18 of 19 graden, de achterkamer tot 15 of 16, en mijn slaapkamer verwarm ik niet. Het kan nog radicaler. Een kleine inpandige ruimte verwarm je heel voordelig. Mijn hospita in de jaren ’80 gebruikte haar ruime hal ’s winters als woonkamer. Van het bespaarde geld bekostigde ze haar rookverslaving.
3. Zet de thermostaat ’s nachts helemaal laag in een slecht geïsoleerd huis. Het algemene advies is om de nachttemperatuur niet lager in te stellen dan vijf graden onder de dagtemperatuur, want een huis opwarmen kost meer dan het warm houden. Dat klopt, maar dat geldt alleen voor goed geïsoleerde huizen. Mijn achterkamer heeft enkel glas en ik heb aan drie kanten ongeïsoleerde buitenmuren. Daarom laat ik mijn huis ’s nachts helemaal afkoelen.
4. Laat de zon je huis opwarmen. Het loont de moeite om de thermostaat ’s morgens niet onmiddellijk hoog te zetten. Met name op onbewolkte dagen neemt de zon de eerste graden temperatuurstijging graag voor zijn rekening. Vooral in een huis met grote ramen op het oosten en zuiden scheelt dat een slok op een borrel.
5. Warm de woonkamer alleen op als je thuisblijft. Een koud huis opwarmen vreet gas. Ga je naar je werk, verwarm dan niet de hele woonkamer voor dat ene uurtje met brood, krant en koffie. Richt liever een kleine ruimte in als ontbijtplek en verwarm die kort met een elektrisch kacheltje. Misschien past er een klaptafeltje in de hal?
6. Probeer koud water te gebruiken in plaats van warm…. Water verwarmen kost relatief veel: gemiddeld 20% van het gasverbruik gaat daar aan op en de warmte verdwijnt in het riool. Hoe vaak gebruik je niet gedachteloos de warme kraan? Het is even wennen, maar bijna alles lukt gewoon met koud. Experimenteer en puzzel uit waar voor jou de grens ligt.
7. …. en probeer ook of koud douchen iets voor je is. Je voelde hem vast al aankomen. Ik begon er in 2015 mee, als proefkonijn van de Cool Challenge. Het is even wennen, maar deze gezonde gewoonte bespaart je per persoon een paar euro in de week. Je lichaam went snel en je ervaart allerlei extra voordelen. Temperatuurverschillen deren je minder, doordat je inwendige thermostaat actiever wordt. Koud douchen stelt ook je amygdala anders in, het angstcentrum in je brein. In een spectrum dat loopt van angst tot euforie schuif je op richting een basisgemoedstoestand waarmee je de wereld beter aankunt. Een kanttekening: zelfs als je er helemaal aan gewend bent, zie je er elke keer weer tegenop. Maar dat rotgevoel is direct over zodra het koude water over je heen stroomt en je voelt wat dat met je doet. Als klap op de vuurpijl komt er minder vocht in je huis, je spiegel beslaat niet en je huid droogt minder uit.
8. Combineer stoken en ventileren handig. Ventileren is nodig voor een gezond binnenklimaat. Het houdt de lucht droog en droge lucht laat zich beter verwarmen. Maar het is ook zonde: je vervangt warme lucht door koude. Als ik een kamer opwarm, doe ik de ventilatieroosters dicht tot de meubels en muren op temperatuur zijn en ze de lucht warm houden. Daarna zet ik de roosters een klein stukje open en als ik bezoek heb helemaal.
9. Reduceer sluipverbruik…. De P1-meter liet zien dat die leuke lampen en stopcontacten die je met een app of afstandsbediening aan en uit schakelt en kunt dimmen, ieder permanent 1 Watt stroom verbruiken. Weg ermee! Met de schakelaar op de stekkerdozen zet ik nu alle audio- en computerapparatuur en opladers helemaal uit na gebruik. Mijn sluipverbruik heb ik zo teruggebracht tot 17 Watt.
10. …. maar maak je daarover geen zorgen in verwarmde ruimtes. Deze supertip kreeg ik van een ingenieur! Sluipverbruik is ongewenste en onnodige warmteproductie van apparaten en opladers. Het is vooral een zomerprobleem. In de winter draagt sluipverbruik namelijk bij aan de verwarming en verhoogt het de kosten niet. Kijk in de winter dus onbekommerd films op je grote plasmascherm, maar zet de apparatuur ’s nachts volledig uit. En kijk buiten het stookseizoen liever tv op je tablet of telefoon.
11. Houd de lucht in huis droog. Vochtige lucht verwarmen kost meer energie, en vocht veroorzaakt schimmel. In mijn oude hoekappartement komt de luchtvochtigheid al snel boven de 60%. Action heeft een spotgoedkope thermo-/hygrometer waarmee je het klimaat in huis in de gaten kunt houden. Centrifugeer op de hoogste snelheid (1200 of 1400 toeren) en droog de was buiten of in een onverwarmde ruimte. Ik droog de was in de gesloten keuken, waar de cv-ketel hangt. De warmte van de ketel benut ik op die manier handig. Kook met deksels op de pannen en de afzuigkap aan. Maak na het douchen de wanden droog met een trekkertje. En overweeg eens om mijn tip 7 op te volgen.
12. Kook verstandig. De P1-meter laat zien dat koken weinig gas hoeft te kosten en dat het vooral uitmaakt hoe je dat doet. Roerbakken bijvoorbeeld vreet gas. Koken op een laag pitje met het deksel op de pan zie je daarentegen nauwelijks terug in je verbruik. Wil je het nog zuiniger doen, maak dan een hooikist, bijvoorbeeld met een koelbox of een oude slaapzak en eventueel wat restjes radiator- of aluminiumfolie. En voor meer dagen tegelijk koken spaart energie en tijd.
13. Programmeer je cv-ketel: de warmwaterbuffer. Moderne ketels kun je zelf programmeren. Instructies vind je in handige YouTubefilmpjes van bijvoorbeeld Ketelklets en John Visser cv-optimalisatie. Als je mijn tips 6 en 7 opvolgt, hoeft je niet permanent een warmwatervoorraad aan te houden. Kies dus niet voor de comfortstand, maar zet de buffering uit of op de zelflerende ecostand.
14. Programmeer je cv-ketel: de temperatuur van het circulerende water. De temperatuur van het kraanwater en dat van de radiatoren is meestal apart in te stellen. Standaard circuleert er water van 80 graden. Dat kan sowieso omlaag naar 60 en ik heb de temperatuur zelfs probleemloos op 40 graden gezet. Bijkomend voordeel is dat de radiatoren vaker warm worden, maar minder heet. Zo verwarm je gelijkmatiger en de stank van verbrand stof blijft je bespaard.
15. Programmeer je cv-ketel: de temperatuur van het kraanwater. Het hete kraanwater kan kouder. Je leest waarschuwingen dat je vanwege legionellagevaar de temperatuur niet lager moet instellen dan 60 graden, maar als je mijn tip 13 opvolgt, loopt dat zo’n vaart niet. Ik heb het warme water op 40 graden ingesteld.
16. Tot slot: investeer bedachtzaam. Pas bijvoorbeeld op voor de wet van de remmende voorsprong. De technologische innovaties in het kader van de energietransitie gaan razendsnel. Huiseigenaren zijn hals over kop aan het investeren geslagen. Er zijn aantrekkelijke subsidies beschikbaar en de voorgespiegelde terugverdientijd wordt korter door de hoge energieprijzen. Ja, verduurzamen is belangrijk, maar wat vandaag helemaal state of the art is, kan morgen al ouwe meuk zijn. Ik denk daarbij terug aan de super-de-luxe PC die mijn toenmalige vriend en ik in 1989 op afbetaling bij de FNV kochten, voor 6000 gulden + 1000 gulden rente. Dat ding kon linea recta naar de kringloop toen we na twee jaar de laatste termijn hadden betaald. Voor energiebesparing zoek ik de oplossing daarom voorlopig liever in isolatie en een superzuinige levensstijl dan in technologie. En ik heb daar nog een reden voor. Die technologische hoogstandjes zijn kwetsbaar. Onderdelen zijn schaars en goed opgeleid onderhoudspersoneel al helemaal. En wat ik zeker geen dag te vroeg aan zal schaffen, is een hybride warmtepomp. Zo’n ding vreet grijze stroom (ik heb geen zonnepanelen) en heeft alsnog een gasaansluiting nodig. En voor je dure geld krijg je er een hoop herrie bij.

Sterkte gewenst, Jan Splinter

Ik hoop dat je wat hebt aan mijn tips en zonder grote geldzorgen de winter doorkomt. Laat het me weten als je aanvullingen of correcties hebt en deel je ervaringen hieronder!