Geschatte leestijd: 2 minuten Hoe gaan scholieren te werk als ze informatie zoeken voor hun werkstuk of spreekbeurt? Vroeger ging je naar de bibliotheek, je haalde informatie uit boeken, je vroeg hulp aan de bibliothecaris. Nu zoek je op internet, je raakt overdonderd, je laat je meevoeren door misleidende informatie en hulp vraag je aan Google.
Over welke kennis en vaardigheden moeten scholieren beschikken? Welke rol kan de moderne bibliotheek daarbij spelen? Daar deed ik literatuuronderzoek naar. Een greep uit mijn bevindingen:
- De huidige generatie scholieren is digitaal vaardig in die zin, dat ze snel hun weg vinden in digitale toepassingen. Zij worden daarom soms digital natives genoemd. Maar hun informatievaardigheden laten te wensen over. Dit is niet echt een generatiekwestie: die van de oudere generaties zijn ook van mindere kwaliteit geworden in het digitale tijdperk.
- Wij leven in een digitale informatieovervloed. Toch verschillen zoekproces en kennisconstructie van hedendaagse scholieren niet wezenlijk van die van leerlingen in de jaren ’80. Zij lopen in essentie tegen dezelfde problemen aan.
- Leerlingen moeten hun zoekproces snappen om het te kunnen reguleren. Ze doorlopen verschillende stadia, waar verschillende gevoelens en gedachten bij horen. Die moeten de leerlingen bij zichzelf herkennen en leren hanteren. In de exploratieve fase is een andere houding nodig dan in de latere fasen, waarin focus nodig is. Wie dit niet weet of niet snapt, raakt in de war en geïrriteerd en werkt inefficiënt. Zodra leerlingen dit principe begrijpen, zijn ze beter opgewassen tegen informatieovervloed.
- Informatievaardigheden zijn complexe cognitieve vaardigheden. Die leer je het beste als ze zijn ingebed in de gewone lesinhoud. Daarmee wordt ook de voorkennis aangelegd die onontbeerlijk is als basis voor goede informatieverwerking.
- Een essentiële leerstrategie is effectief hulp zoeken. Inhoudelijke communicatie over je kennisconstructieproces is cruciaal. Daarbij kan de moderne bibliothecaris een belangrijke rol spelen, naast bijvoorbeeld leerkracht, ouders en medeleerlingen. De bibliothecaris is dan niet meer alleen degene die de leerling aan bronnen helpt. Hij wordt dan ook counselor in het zoekproces.
- Goede strategische samenwerking aan maatschappelijke vraagstukken maakt het voor overheid en private organisaties mogelijk om écht verschil te maken. Overheid, onderwijs en bibliotheken zouden dit concept gezamenlijk kunnen uitwerken tot een ijzersterke onderwijsfaciliteit, waarmee scholieren zich wapenen voor de toekomst.