Met schuilkelders is het net als met verzekeringen en airbags: je hoopt ze nooit te hoeven gebruiken.
Schuilkelder
Mijn vintage flatje uit 1960, in de Dichtersbuurt in het vestingstadje Weesp, beschikt over een officiële schuilkelder. De ruime bergingen in het souterrain zijn ontworpen met een dubbelfunctie. In vredestijd stal je er je fiets en je tuinmeubels. In oorlogstijd kun je er binnendoor naartoe om te schuilen tot het gevaar geweken is. Het gemeenschappelijke gedeelte heeft een rookkanaal, zodat de bewoners zich kunnen warmen bij een kacheltje.
In puin geschoten
Atoomschuilkelders zijn het niet. De ruimtes zijn bedoeld om er een conventionele luchtaanval te overleven. In de dikke dragende muren zitten openingen met brandwerende scheidingswandjes, die je in geval van nood kunt openbreken. Tegen de zijmuur van het gebouw is een losse betonnen plaat bevestigd met een ijzeren stang die van binnenuit is los te draaien. De bewoners kunnen zo ontsnappen uit hun in puin geschoten gebouw.
Koude Oorlog
Toen ik op 7 februari 2022 in een tijdschriftartikel las waar dat geheimzinnige luik voor dient, was ik getroffen door het tijdsbeeld. 1960, hartje Koude Oorlog. De tijd dat de overheid burgers adviseerde om zich bij een kernaanval onder de trap te verschansen. Wát een ander tijdperk, wát een andere zorgen. De mensen van toen leefden met oorlogsdreiging, wij met een pandemie en een klimaatcrisis.
Oekraïne
Maar later diezelfde maand gebeurde het onvoorstelbare. Op 24 februari, vandaag vier weken geleden, viel Rusland Oekraïne binnen. Sindsdien zien we dagelijks beelden van gebombardeerde flatgebouwen en schuilkelders. Daar verschansen zich mensen die tot voor kort, net als wij, onbekommerd naar theaters en winkelcentra gingen. Hun kelderbergingen gebruikten ze toen nog, net als wij, om hun fietsen en tuinmeubels te stallen.
Oorlogsdreiging
De oorlogsdreiging van 1960 is weer helemaal terug. Sterker nog, de kans op een derde wereldoorlog is groter dan ooit. Het lijkt een kwestie van tijd tot Nederland, als lid van de NAVO, erin gezogen wordt. Hoe zal zo’n oorlog eruitzien in de 21e eeuw? Daar denk ik maar liever niet over na. En mijn keldertje? Daar zet ik voorlopig maar gewoon mijn fiets.
Prachtig! Ik wist het helemaal niet.